Χαϊνης Δ. Αποστολάκης: Το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν μια πράξη ασχήμιας

 

[...] Το κλείσιμο της ΕΡΤ ήταν μια πράξη ασκήμιας,που ξεχείλιζε από τη βία του άμεσου και του τετελεσμένου. Αν πίστευα έστω και λίγο στις κρατικές οντότητες και τις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες, θα έκανα λόγο για πραξικόπημα [...] Φαντάζομαι μια δημόσια τηλεόραση, με πλουραλισμό απόψεων, χωρίς κανένα ιδεολογικό δογματισμό,χωρίς διαφημίσεις, χωρίς κερδοσκοπική επιδίωξη, χωρίς πάτρωνες, μια κολεκτίβα με ισότητα αμοιβών (όπως όλες οι συλλογικότητες), που θα αποτελείται από τους πιο έντιμους ανθρώπους του πνεύματος ώστε η μικρή οθόνη να αναβλύζει λίγο από την ιερότητα των κάδρων του Ταρκόφσκι [...] Γι' αυτό το λόγο οφείλομε να στηριχτούμε σ΄αυτούς που μας γοητεύουν, που μας εμπνέουν, από το Σωκράτη μέχρι το Mann, αποκόβοντας από την ιστορική μας συνείδηση τα παιχνίδια εξουσίας ώστε να καταστήσομε την Ευρώπη, γέφυρα πολιτισμού, αντάξια  του κληροδοτήματος ενός διαφωτισμού.
Του Χαϊνη Δημήτρη Αποστολάκη

 

1. Για την ΕΡΤ

Κάθε τεχνολογικό επίτευγμα είναι καλό κι ευπρόσδεκτο από την ανθρώπινη κοινότητα. Η χρήση του, όμως, μπορεί να είναι καλή ή κακή, με κριτήριο μόνο την ομορφιά που αντικατοπτρίζεται στη δυναμικά αρμονική συνεξέλιξη των μερών του πλανητικού οικοσυστήματος.

Για παράδειγμα, πριν μερικούς αιώνες, το τηλεσκόπιο εχρησιμοποιείτο από πολλούς στρατούς για να εντοπίζουν αντίπαλα στρατεύματα και να μεγιστοποιείται η ποσότητα εχθρικού αίματος στα πεδία των μαχών. Κάποια στιγμή ο Ηθικός Άνθρωπος -ο άνθρωπος της Ιερής Περιέργειας-, στην προκειμένη περίπτωσηο Galileo Galilei, έστρεψε το τηλεσκόπιο προς τον ουρανό. Οι παρατηρήσεις του καθώς και η αδιάλειπτη αφοσίωση του, εξοβέλισαν μια για πάντα, τη Γη από το κέντρο του πλανητικού συστήματος και ταυτόχρονα τον Ηγεμόνα-Θεό από το κέντρο του κοινωνικού συστήματος.

Το ίδιο ισχύει για κάθε τεχνολογικό επίτευγμα. Η ποιότητα της χρήσης του εξαρτάται από το πνευματικό επίπεδο των χρηστών, από τη συνειδητότητα τους, από το πολισμικό τους επίπεδο, από τη λογικιστική κι ενορατική σύληψη του Όλου (του Περιέχοντος όπως θα ‘λεγε κι ο Ηράκλειτος) και κυρίως από την ποιητική πραγμάτωση του παρόντος που θα καταστεί οραματική αφήγηση της κοινότητας.

 

Βρισκόμαστε σε μια εποχή ραγδαίων τεχνολογικών αλμάτωνχωρίς αντίστοιχη πνευματική ανέλιξη σε πλανητικό επίπεδο.

 

Μια θάλασσα καινούργια, η θάλασσα της πληροφορίας, προσφέρεται για  νέες και παλιές αποικιοκρατικές αυτοκρατορίες ώστε να μεγαλώσουν σε ισχύ και πλούτο, επιβάλοντας τη συμφέρουσα γι’ αυτές αισθητική-ηθική-πολιτική. Ταυτόχρονα εμφανίζονται και πειρατές πολλών ειδών που κουρσεύουν σ΄αυτήν την πληροφορική θάλασσα.

Οι εστίες δύναμης που αναπτύσονται σ’ αυτή τη θάλασσα σε συνδυασμό με την πνευματική υστέρηση, μπορεί να προκαλέσουν τον οριστικό θάνατο του ανθρώπινου είδους και όχι μόνο.

Ας μην ξεχνούμε ότι ο μεταβιομηχανικός άνθρωπος, μόνος όπως ποτέ, ιδιότυπα σκλάβος, αποκομμένος από το περιβάλλον κι ανήμπορος να νοηματοδοτήσει την πράξη και την ύπαρξη του, έχει για πρώτη φορά τα μέσα μαζικής καταστροφής ανθρώπων, ζώων και φυτών.

 

Οπότε ο ρόλος ενός μέσου ενημέρωσης είναι καθοριστικός. Ο σκοπός ένας και μόνο:  Η διάχυση του Πολισμικού Κεφαλαίου.

 

Αυτός είναι ο στόχος μιας Δημόσιας (ή ιδιωτικής) ραδιοτηλεόρασης σε μια εποχή που δεν υπάρχει Δήμος παρά μόνο κοινωνικά σπαράγματα, που δεν υπάρχει περιρρέουσα παιδεία παρά μόνο ιδρυματική παπαγαλία, που δεν υπάρχει πολυσχιδής αλληλεπίδραση παρά μόνο κλειστοφοβικές, ενεργοβόρες πυρηνικές οικογένειες, που δεν υπάρχει ποιητική αφήγηση παρά μόνο ποσοτική καταδίωξη(μισθός, ποσοστά, δείκτες, τηλεθέαση κ.τ.λ.).

 

Κυρίως δεν υπάρχει ο Μύθος. Ο Μύθος είναι όχι το παρελθόν, αλλά η λειτουργική ανάδυση του αιώνιου αφηγήματος που εμπεριέχει το μέγιστο των σημασιών για μια οραματική κοινωνική αναπλαισίωση.

 

Καταλαβαίνετε λοιπόν πόσο επικίνδυνο μπορεί να είναι ένα τοπικό, εθνικό ή παγκόσμιο δίκτυο ενημέρωσης.

Έχοντας κατά νου ότι δεν υπάρχουν γεγονότα παρά μόνο ερμηνείες γεγονότων, ένα κανάλι θα μπορούσε να προβάλλει τη μονόπλευρη (και άρα φασίζουσα) ερμηνεία αυτών που το χρηματοδοτούν. Αυτό γίνεται στην Ελλάδα.

 

Με ελάχιστες εξαιρέσεις, η δημοσιογραφία στα μίντια είναι κατευθυνόμενη, η γλώσσα είναι αγοραία, ξύλινη κι επικίνδυνα άρυθμη, αποθεώνεται το κιτς και το λάιφ στάιλ  κι έτσι εδραιώνεται η αισθητική-ηθική-πολιτική παρακμή του τόπου.

 

Οι οθόνες πλημμυρίζουν από αγενείς εκφράσεις, σεξιστικά υπονοούμενα, ρατσιστικούς χαρακτηρισμούς όλων των ειδών, σκηνές πιασάρικης βίας και ανήθικες διαφημίσεις άχρηστων προϊόντων.

Η οθόνη σφετερίζεται τη θέση της εστίας στα σπίτια, στα καφενεία και παντού και υποκαθιστά τον παππού, το θείο, το γείτονα των παλιών φυλετικών οικογενειών.

Η οθόνη είναι εξαιρετικά μαυλιστική και εθιστική, γιατί είναι το πιο πολύχρωμο και αεικίνητο αντικείμενο στο δωμάτιο. Η κερδοσκοπική οθόνη μπορεί να διαπράξει την ύβρι: να κάνει το Μύθο μύθευμα.

 

Αν με ρωτούσαν ποιος έχει το μαγαλύτερο μέρος της ευθύνης του ξεπεσμού της κοινότητας μας, θα έλεγα όλοι, με προεξάρχοντες αυτούς που έχουν δημόσιο λόγο. Την πρωτοκαθεδρία της ευθύνης(πάνω και από τους πολιτικούς) έχουν τα ΜΜΕ.

 

Στην Κρήτη υπάρχει μια παμπάλαια παροιμία με τη μορφή ερωταπάντησης: «Ερ.:Ποιος έκαμε το φονικό;  Απ.: Αυτός που ΄φερε το μαντάτο.»

Η ιδιωτική τηλεόραση στην Ελλάδα έχει μεγάλο μερίδιο ευθύνης για το συλλογικό κατάντημα. Το τηλεπρότυπο επιτυχίας πέρασε στο αξιακό σύστημα της ζωής μας και η κοινωνία υπέστη μετάλαξη ήθους.

 

Στην ποιότητα των μαζικών μέσων, αντανακλάται το πολιτισμικό επίπεδο ενός λαού, η ιστορική του αφήγηση και το όραμα του για το μέλλον.

 

Η δημόσια τηλεόραση μιμήθηκε σε πολλές περιπτώσεις την ιδιωτική, αλλά κράτησε, όπως μπορούσε, και κάποιο χαρακτήρα. Το δημόσιο ραδιόφωνο ακόμη περισσότερο.

 

Το κλείσιμο της ΕΡΤ  ήταν μια πράξη ασκήμιας, που ξεχείλιζε από τη βία του άμεσου και του τετελεσμένου. Αν πίστευα έστω και λίγο στις κρατικές οντότητες και τις αντιπροσωπευτικές δημοκρατίες, θα έκανα λόγο για πραξικόπημα.

 

Θα σας πω μια ιστορία προσωπική. Στο χωριό που μεγάλωσα όλοι ήταν αγρότες και κτηνοτρόφοι. Βιβλίο ούτε για δείγμα, ελάχιστα οχήματα, μετακινήσεις λιγοστές. 

Δυο γεγονότα με σημάδεψαν κι άνοιξαν τις κουρτίνες του έξω κόσμου, ρίχνοντας φως στο σκοταδισμό της παραμελημένης μου υπαίθρου (Ναι, σκοταδισμός ήταν και το παρελθόν, παρά τις προσπάθειες αγιοποίησης του, από πολλούς σύγχρονους αρθρογράφους.

Αν όλοι παλιά ήταν καλοί παππούληδες και γιαγιούλες, πως φτάσαμε ως εδώ; Αντιβαίνει στην αρχή της αιτιότητας. Άρα η ωραιοποίηση του παρελθόντος είναι ανόητη κι επικίνδυνη: απ’ αυτήν προέρχεται ο συλλογικός νακισσισμός, ο ρατσισμός κ.ά.).

Το πρώτο, ήταν όταν μου δάνεισε ο Βαγγέλης, ο φορτηγατζής του χωριού μου, το πρώτο μου βιβλίο. Το δεύτερο, όταν ο λατρεμένος μουκ.Μπακογιαννόπουλος, μέσα από την ‘Κινηματογραφική Λέσχη’ της ΕΡΤ, με έφερε σε επαφή με την πραγματική ποιότητα της οθόνης. Έτσι ταξίδεψα με τα φτερά της ποίησης σε τόπους και χρόνους, καθοδηγούμενος από τα ιδιοφυή βλέμματα των Φελίνι, Γκοντάρ, Κουροσάουα, Μπονιουέλ, Μπέργκμαν, Παζολίνι κ.ά.

Φαντάζομαι μια δημόσια τηλεόραση, με πλουραλισμό απόψεων, χωρίς κανένα ιδεολογικό δογματισμό, χωρίς διαφημίσεις, χωρίς κερδοσκοπική επιδίωξη, χωρίς πάτρωνες, μια κολεκτίβα με ισότητα αμοιβών (όπως όλες οι συλλογικότητες), που θα αποτελείται από τους πιο έντιμους ανθρώπους του πνεύματος ώστε η μικρή οθόνη να αναβλύζει λίγο από την ιερότητα των κάδρων του Ταρκόφσκι.

 

*** Εδώ μπορείτε να σταματήσετε α) επειδή μπαίνει άλλο θέμα άσχετο, β) επειδή κουραστήκατε, γ) επειδή σκυλοβαρεθήκατε, δ) επειδή σας ήρθε η επιθυμία να με βρίσετε πατόκορφα, ε) επειδή λόγω έκτασης του άρθρου αμελήσατε να εκκενώσετε την ουροδόχο σας κύστη και στ) επειδή ξέσπασε επανάσταση. Για όλους τους άλλους λόγους ακολουθήστε το αυτιστικό μου παραλήρημα, προχωρώντας μετ΄ εμού ως να είμεθα φαιδρά αγέλη ερημωτών υπαιθρίων ορνιθώνων.

 

2. Προς το γερμανικό λαό (παρακαλώ όπως μεταφραστεί το κάτωθι κείμενο εις την γερμανικήν –ει δυνατόν)

Η απλούστευση και η γενίκευση είναι οι δυο επικίνδυνες πύλες που οδηγούν στη σκάλα του λαϊκισμού, που σε βγάζει στο σκοτεινό κάστρο του ρατσισμού και της μισαλοδοξίας. Ο λαϊκισμός σπρώχνει μεγάλα τμήματα των δυο λαών  να εκτοξεύουν πρωτοφανείς ύβρεις εκατέρωθεν.

Πιστεύω στη πολιτισμική διαφορετικότητα των φυλών και των εθνών αλλά όχι στα κράτη και σε οποιαδήποτε σύνορα. Ζητώ συγνώμη εκ μέρους των σκεπτόμενων ομοεθνών μου, που έλληνες απ’ όλο το πολιτικό φάσμα σας βρίζουν αποκαλώντας σας "ναζί" (είναι το ανάλογο του « οι έλληνες είναι διεφθαρμένοι»).

 

Για μένα οι Γερμανοί αποτελούν τη ραχοκοκαλιά της Νέας Ευρώπης. Τη θεμελίωσαν φιλοσοφικά (Κάντ, Χέγκελ, Μαρξ, Φόιερμπαχ, Σοπενάουερ, Νίτσε, Χάιντεγκερ, Αντόρνο, Μαρκούζε κ.π..α.) και πνευματικά (Μπαχ, Μπετόβεν, Γκαίτε, Ρίλκε κ.π.ά.).

 

Ακόμη και για τα εγκλήματα των ναζί στο β’ παγκόσμιο πόλεμο, δεν είσαστε οι μοναδικοί υπεύθυνοι.

Τους εβραίους και τους τσιγγάνους τους καταδιώξαμε και τους σφαγιάσαμε όλοι μαζί:

Α) Ο αντισημισμός ήταν διάχυτος σ’ όλη την Ευρώπη(ακόμη και στο χωριό μου ,έλεγαν ‘οβραίο’ αυτόν που έκανε μιαν ανίερη πράξη). Τα προβλήματα, βλέπετε, δεν είναι τοπικά, είναι του όλου, αλλά εμφανίζονται στο μέρος που ευνοούν οι κοινωνικοπολιτικές συνθήκες.

Β) η αγγλοσαξωνική αποικιοκρατική αυτοκρατορία, όπως έδωσε μια ιστορικά διαλεκτική απάντηση στον ισπανικό επεκτατισμό, έτσι διαλεκτικά θα εισέπρατε και την αντίδραση μιας νεόδμητης κι αναπτυσσόμενης οικονομίας, της Γερμανικής. 

Γ) Το κραχ του ’29 αποκάλυψε τη βαρβαρότητα του καπιταλισμού. Στο πιο ταπεινωμένο έθνος της Ευρώπης, ο λα’ι’κισμός βρήκε γόνιμο έδαφος στην εξαθλιωμένη ζωή εκατομυρίων ανθρώπων.

Όλα θα μπορούσαν να είχαν γίνει αλλιώς, αλλού και από άλλους, αν άλλαζες ελάχιστα τις αρχικές συνθήκες σ’ έναν κόσμο που αποδεδειγμένα δεν είναι αυστηρά ντετερμινιστικός.

 

Γι αυτό το λόγο οφείλομε να στηριχτούμε σ΄αυτούς που μας γοητεύουν, που μας εμπνέουν, από το Σωκράτη μέχρι το Mann, αποκόβοντας από την ιστορική μας συνείδηση τα παιγνίδια εξουσίας ώστε να καταστήσομε την Ευρώπη, γέφυρα πολιτισμού, αντάξια  του κληροδοτήματος ενός διαφωτισμού.

 

Αν καθένας εργαστεί στο μικρό πεδίο του με αγάπη, με αυταπάρνηση και διάθεση σκέδασης των εξουσιαστικών αρχετύπων, θα υπάρξει μια στιγμή που τα πεδία θα γίνουν δίκτυο, η παραγωγή θα γίνει δημιουργία και ο άνθρωπος του 21ου αιώνα ίσως μπορέσει να δημιουργήσει καινούργια συμφωνία μεταξύ των μερών του πλανητικού οικοσυστήματος και να νοηματοδοτήσει εξ αρχής την ύπαρξη του.-
 
Μετά τιμής
Χαϊνης Δημήτρης Αποστολάκης

---
Υπογραφές διαμαρτυρίας για το κλείσιμο της ΕΡΤ - ΕΔΩ