Ο Δ. Αποστολάκης, ιδρυτικό μέλος του συγκροτήματος-κολεκτίβας από την Κρήτη, μιλάει για την «αυτοοργάνωση του χάους».
Πριν από χρόνια σε μια συνέντευξή του στο «Βήμα» ο Δημήτρης Αποστολάκης είχε χαρακτηρίσει τους Χαΐνηδες «σαν τους μάγους της φυλής: το έργο μας δεν νομίζω ότι διαφέρει από το δικό τους, στοχεύουμε όλοι στη γιατρειά της ψυχής». Είναι αλήθεια ότι η κολεκτίβα από την Κρήτη από το 1991 ως σήμερα δημιουργεί, καταγράφει, αναλύει και εξελίσσει τη μουσική της. Αντάρτες σημαίνει το όνομά τους και είναι αντάρτες με τον τρόπο τους.
«Εμείς δεν μπορούμε να συμβιβαστούμε με την ιδέα της κατήφειας, της ηττοπάθειας, των περικοπών σε ανθρώπους και φιλοδοξίες που κυριαρχεί γύρω μας. Να σκεφθείς ότι εφέτος από οκτώ που ήμασταν φτάσαμε να εμφανιζόμαστε ως και 18 άτομα επί σκηνής σε μια απαιτητική τελετουργική παράσταση. Κόντρα στην ιδέα της συρρίκνωσης και της ευκολίας» λέει ο Δημήτρης Αποστολάκης.
Ο ίδιος ξεχειλίζει από διάθεση για ζωή και δημιουργία σε μια κοινωνία που γίνεται ολοένα πιο μίζερη. «Τα καταφέρνω, εργάζομαι - δεν δουλεύω - σαν σκυλί, με παιδιάστικη περιέργεια, δεν έχω ανάγκη από τίποτα, δεν λογαριάζω ούτε ύπνο ούτε φαΐ ούτε κοινωνική καταξίωση» εξηγεί. «Το βασικό για μένα είναι ότι έχω αποκοπεί εδώ και χρόνια από μια ανήθικη κοινωνία και από τη λογική του αδικημένου. Ολοι είναι αδικημένοι, οργισμένοι, αγανακτισμένοι, αιτούντες και επαίτες, όλοι είναι... χαμηλοβλεπούσες. Εγώ λέω "ή άλλαξε τη ζωή σου ή σταμάτα να γκρινιάζεις". Δεν μπορώ άλλο αυτή την κακομοιριά. Εγώ είμαι πλούσιος και χαρούμενος με τη σαλάτα μου που έχει τόσα χρώματα όσα και το ουρανοδόξαρο, με το βιβλίο μου που έχει τόσες λέξεις όσες οι ανθρώπινες σκέψεις και με τις χορδές μου που πάνω τους σεργιανούν οι καημοί όλων των λαών».
Υγιής σκέψη και αντίδραση. Οπως υγιές είναι το ότι ξυπνάει πολύ νωρίς το πρωί, ενδεχομένως να πηγαίνει ακόμη να μαζεύει ελιές, όπως έκανε όταν ήταν πιτσιρικάς. Ζει και κινείται στην Αθήνα και παντού, μιλάει με όποιους ανθρώπους τον γοητεύουν, ενώ κάπου κάπου του αρέσει να «εξαφανίζεται» - όπως κάνει και στην κουβέντα μας.
«Εχω μέσα μου τον Νίτσε και τον Ντοστογέφσκι»
«Γιώργη, το χάος αυτοοργανώνεται. Αν δεις τα ανθρώπινα - κοινωνικά συστήματα, είναι συστήματα χαοτικά που γεννούν αυτοοργάνωση. Οι Χαΐνηδες υπάρχουν γιατί ίσως αποτελούν μια πειστική, αυθόρμητη απάντηση στα ερωτήματα των καιρών. Υπάρχουμε λόγω της αναγκαιότητας των καιρών. Είμαστε προϊόντα χαοτικής κοινωνικής αυτοοργάνωσης, σαν τυχαίες φυσαλίδες σε ένα υγρό που βράζει. Ολοι είμαστε μέρος της αδιάσπαστης ενότητας και της ακατάπαυστης ροής του Σύμπαντος. Σκέψου ότι όλα τα άτομα σιδήρου που κυκλοφορούν στο αίμα μας προέρχονται από το εσωτερικό αστεριών που εξερράγησαν πριν από δισεκατομμύρια χρόνια. Και αυτό πρέπει να μας δίνει μεγάλη χαρά γιατί συνδυάζει τη μεγαλοσύνη της ύπαρξης του οικουμενικού εαυτού μας με την ασημαντότητα του μεγέθους μας. Ενα θεϊκό μονοπάτι, ένα μοναδικό, προσωπικό ταξίδι από το μέρος στο όλον. Είτε είμαι στο δωμάτιό μου είτε στην Κρήτη είτε στο βουνό έχω τρομερές παρέες, δραπέτες του χώρου και του χρόνου. Εχω μέσα μου τον Τζόνι Κας, τον Νίτσε, τον Ντοστογέφσκι... Εχω τόσους φίλους για να μου πουν τόσο πολλά».
Για τον Δ. Αποστολάκη και το συγκρότημά του η μουσική και το τραγούδι δεν αποτελούν απλές καταγραφές: «Οι δίσκοι για μένα δεν είναι σε καμία περίπτωση άθροισμα τραγουδιών. Φιλοδοξούν να είναι θέσεις. Να έχουν μια αυτοτελή οντότητα, μια πλαισιακή αναφορά, ένα τολμηρό στοίχημα. Τότε μόνο μπορούν να γίνουν γεννήτορες ερμηνειών που στην πορεία του χρόνου ενδεχομένως να συμβάλουν σε μια άλλη νοηματοδότηση της ζωής και σε μια ριζική κοινωνική αναπλαισίωση. Αυτή είναι ίσως και η χρηστική αξία της πνευματικής δημιουργίας στις ανθρώπινες κοινωνίες. Ολα αυτά έχουν ως προϋπόθεση την αυτοσυνέπεια της ζωής, αλλιώς οι νότες και τα λόγια δεν έχουν κανένα νόημα. Είναι μια φυσική ροή αδιάλειπτης θυσίας, ένα καινούργιο πάντρεμα χωροχρονικών αντιθέσεων, ένας νέος κύκλος Θεοφαγίας και Θεογονίας... Οι δίσκοι είναι καθρέφτες όπου μπορούμε να δούμε τους καινούργιους εαυτούς μας. Στον συμβατικό καθρέφτη δεν μπορώ να δω τον εαυτό μου. Το δεξί είναι το αριστερό και το αριστερό το δεξί. Αρα δεν είμαι εγώ. Συνεπώς ο μόνος τρόπος για να τον δω είναι είτε στα μάτια των άλλων είτε στην εργασία που κοινοποιώ. Είναι τα μεταφυσικά σημάδια των οικουμενικών αλλαγών μας».
Και η κουβέντα δεν έχει σταματημό: «Το πρόβλημα είναι συστημικό και όλος ο πλανήτης κυοφορεί έναν νέο άνθρωπο που θα είναι απαλλαγμένος από τα βαρίδια του. Να καθαρίσουμε από το βάρος των παλαιότερων γενεών. Τα παλιά κοστούμια των γονέων μας δεν μας κάνουν, δεν μας πάνε. Ο όγκος της γνώσης και της πληροφορίας αυξάνεται ραγδαία. Οι εστίες δύναμης εξαιτίας αυτής της συσσώρευσης είναι υπερμεγέθεις. Η διαχείριση αυτής της δύναμης θα κρίνει την επιβίωση του ανθρώπινου είδους. Γι' αυτόν τον λόγο χρειαζόμαστε μιαν άλλη πνευματικότητα. Μια Καινή Διαθήκη. Μια ηθική στηριγμένη στην παιδιάστικη περιέργεια και όχι στον γεροντικό φόβο».
«Ημασταν μια κοινωνία βαθιά ανήθικη και ακαλαίσθητη»
Από τις αρχές της δεκαετίας του '90, όταν οι Χαΐνηδες απέκτησαν «σάρκα και οστά», έχουν καταγράψει στα τραγούδια τους τα πάντα. «Η ανησυχία για την κρίση, που είναι βαθύτατα πολιτισμική, έχει καταγραφεί στη δισκογραφία μας από τη δεκαετία του '90. Είναι στη φύση της απανταχού καλλιτεχνικής δημιουργίας η προφητική διάσταση και το ψυχανέμισμα του μελλούμενου. Αποκηρύξαμε τη διασκέδαση σαν το νοσηρότερο κοινωνικό φαινόμενο. Αδιαφορήσαμε για το lifestyle και ζούμε λιτά και ουσιαστικά. Η ουτοπία της αληθινής δημιουργίας αντανακλάται στον τρόπο διαχείρισης των υλικών αγαθών. Η πολιτική μας στάση φαίνεται στην πράξη μας: είμαστε στο συγκρότημα 23 χρόνια και έχουμε ισότητα αμοιβών. Αυτό σημαίνει ότι δεν συμφωνήσαμε με τον καταμερισμό-αναδιανομή του εισοδήματος που έχει θεσπίσει η αστική δημοκρατία».
Και όμως, με βάση αυτή τη φαινομενικά ακραία συνθήκη οι Χαΐνηδες συνεχίζουν να ερευνούν, να συνδημιουργούν με άλλους καλλιτέχνες και να επικοινωνούν με όλο και περισσότερο κόσμο, κάθε ηλικίας και τάξης. «Η κρίση είναι τριπλή» συνεχίζει ο Δ. Αποστολάκης. «Το πολιτικό είναι και αισθητικό και ηθικό. Ημασταν μια κοινωνία βαθιά ανήθικη και ακαλαίσθητη. Λέμε π.χ. για την άνοδο των ρατσιστικών κρουσμάτων. Ομως δεν υπάρχει παρθενογένεση. Φώναζα εδώ και χρόνια ότι ρατσισμοί όλων των ειδών έχουν κατακλύσει τη ζωή μας, άλλοι φανερά και άλλοι ύπουλα. Οταν μια γυναίκα αποκαλείται "γκόμενα'' είναι δείγμα υπόγειου ρατσισμού. Από τον γλωσσικό μας κώδικα ως τον κώδικα της συμπεριφοράς μας είχαμε οικοδομήσει μια φασίζουσα κοινωνία, επειδή δεν γίνεται σωστή διάχυση πολιτισμικού κεφαλαίου. Η απουσία κοινωνικού οράματος σημαίνει έλλειψη συλλογικής συμπάγειας και κίνησης. Το άτομο αισθάνεται μέσα σε μια ρατσιστική οργάνωση αυτό που δεν αισθάνεται στην κοινωνία: ότι είναι μέλος μιας ομάδας. Ο λαϊκισμός εκκόλαψε τον φασισμό μέσα από δύο επικίνδυνες διαδικασίες: την απλούστευση και τη γενίκευση. Ζούμε σε ένα κράτος περιφερειακού καπιταλισμού με οθωμανική διοίκηση, σε ταραγμένες εποχές λόγω του αμοραλισμού των αγορών, σε μια φοβική, ρατσιστική κοινωνία, που ακόμη και στην ταξική της διαστρωμάτωση κατάντησε έτσι ώστε οι πλούσιοι να μην είναι άρχοντες και οι φτωχοί να μην είναι υπερήφανοι».
